Монгол Улсад тамхины хэрэглээ жилээс жилд огт буурахгүй байгааг судалгааны байгууллагууд болон олон улсын ажиглагчид онцолж байна. Хэдийгээр утаат тамхины аюулын талаар олон нийт сайн мэддэг болсон ч, электрон тамхины нэвтрэлт хяналтгүй өсөж, шинэ үеийн залуусын дунд хорт зуршил гүн сууж буй нь түгшүүр төрүүлж байна.
Хэрэглээ өндөр хэвээр, хэрэглэгчид улам залуужиж байна
Эрэгтэйчүүдийн бараг тал хувь нь тогтмол тамхи хэрэглэдэг гэх тооцоо бий. Үүний зэрэгцээ ахуйн хэрэглээ улам залуужиж, өсвөр үеийнхэн ч анхилуун үнэртэй, өнгөлөг электрон тамхинд хялбар автах болжээ. Энэ нь хүүхэд, өсвөр насныхны дунд донтолт бий болгох шинэ “суваг” болж буйг мэргэжилтнүүд анхааруулж байна.
Хорт зуршлын үнэтэй “үнэ” — эрүүл мэндийн хямрал
Зүрх судасны өвчин болон хорт хавдрын тохиолдол өсч байгаатай тамхины хэрэглээ шууд холбоотой. Уушги болон мөгөөрсөн хоолойн хорт хавдар Монгол Улсад элэг, ходоодны хавдрын дараа гуравдугаарт бичигддэг. Тамхи нь зөвхөн эдгээр өвчлөлийн шалтгаан болох бус, ясны сийрэгжилт, дархлаа буурах, архаг ханиалгах, амьсгалын замын эмгэг, нойргүйдэл зэрэг олон өвчний “чимээгүй” үндэс болдог.
Хувийн хэрэглээний нөлөө өрхийн орлогод ч нөлөөлж байна
Нэг өрхөд эцэг эх, хүүхэд бүгд өөр өөр төрлийн тамхи хэрэглэдэг байдал сүүлийн жилүүдэд түгээмэл болсон. Энэ нь өрхийн төсөвт мэдэгдэхүйц дарамт учруулж, орлогын тодорхой хувийг хорт зуршилд зарцуулж буйг илтгэнэ. Гэтэл уг мөнгийг эрүүл мэнддээ зарцуулбал урт хугацааны үр ашиг нь хэд дахин илүү байх байв.
Электрон тамхи — хорт зуршлын шинэлэг хэлбэр
Электрон тамхийг “утаат тамхинаас гарах дэвшилтэт арга” гэж олон нийт ташаа ойлгож, хэрэглээ улам тэлж байна. Гэвч судалгааны урьдчилсан дүнгээр электрон тамхинд агуулагддаг бодисууд хүний амьсгалын зам, төв мэдрэлийн системд хүчтэй хорт нөлөө үзүүлдэг нь тогтоогдоод байна. Мөн үнэр багатай, анзаарагдахгүй хэрэглээ нь хяналтаас бүрэн гарсан үзэгдэл болжээ.
Тамхинаас гарах хүсэлтэй хүмүүст дэмжлэг хэрэгтэй
Тамхинаас гарах үйл явц бол ганц шийдвэр бус, үе шаттай сэтгэлзүйн, бие физиологийн өөрчлөлт шаардсан зам юм. Хүмүүс анхны хэдэн өдөр эсвэл долоо хоногт амжилттай тэсвэрлээд эргээд татах үедээ “би чадсангүй” хэмээн өөрийгөө буруутгах нь элбэг. Гэтэл энэ бол өөрчлөлтийн явцын хэвийн хэсэг гэж мэргэжилтнүүд үздэг. Аажмаар багасгах, стрессээ зөв зохицуулах, эрүүл дадал зуршил бий болгох зэрэг аргууд бодит үр дүн авчрах боломжтой.
Дүгнэлт:
Монгол Улсад тамхины хэрэглээний түвшин дэндүү өндөр хэвээр байна. Үүний үр дагавар зөвхөн хувь хүний эрүүл мэндээр зогсохгүй өрхийн эдийн засаг, үндэсний эрүүл мэндийн тогтолцоонд ч хохирол учруулсаар. Цаашид олон нийтийн боловсрол, хуулийн хяналт, нийгмийн дэмжлэгийг хослуулсан цогц бодлого зайлшгүй хэрэгтэй болжээ.
