Т.Өлзиймаа
Монголд баталгаагүй, гарал үүсэл нь тодорхойгүй эм, эмийн бэлдмэлийн хууль бус худалдаа цахим орчинд эрчимтэй өссөөр байна. Иргэд эрүүл мэнддээ эрсдэлтэй бүтээгдэхүүн хэрэглэсээр байгаа бөгөөд зарим хүмүүс эмийн салбарыг ашиг орлогын эх үүсвэр гэж үздэг болжээ.
Цахим орчин — хяналтгүй эмийн хамгийн том зах зээл
Хэрэглэгчид бүтээгдэхүүний гарал үүслийг сайтар шалгалгүй худалдан авч, хуурамч эмийн хохирогч болсоор байна. Үйлдвэрлэгч улс, компанийн нэр тодорхойгүй бол тухайн бүтээгдэхүүн баталгаагүй гэдгийн илрэл юм.
Жишээ 1: Facebook-ийн зарим хуудсаар тураах, ядаргаа тайлах, бэлгийн чадавхи сайжруулах гэх мэт ангиллын эмийг шууд дамжуулан худалдаалж байна.
Жишээ 2: Сошиалд олон дагагчтай хувь хүн Хятадын зөвшөөрөлтэй гэх боловч Монголд бүртгэгдээгүй бүтээгдэхүүнийг хайрцаг тутмыг нь 200 мянган төгрөгөөр зардаг.
ДЭМБ болон Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хяналт зохицуулалтын газраас хуурамч эмийн талаарх мэдээллийг байнга шинэчилж байдаг. 2025 оны 3-р сард Камерун, Төв Африкийн Бүгд Найрамдах Улсад хуурамч HEALMOXY 500мг (Амоксициллин) илэрсэн. Шинжилгээгээр уг бүтээгдэхүүнд үйлчлэгч бодис огт агуулаагүй болохыг тогтоожээ.
Хуулийн зохицуулалт ба мөрдөлт
2023 оны 10-р сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлсэн Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хууль-аар зөвхөн тусгай зөвшөөрөлтэй компаниуд телевиз, радио, мэргэжлийн хэвлэл, албан ёсны цахим хуудсаар эм сурталчлах эрхтэй. Харин:
- Цахим орчинд эм сурталчлахыг хатуу хориглоно.
- Хуурамч эм худалдаалбал торгууль, эсвэл 6 сараас 5 жил хүртэл хорих ялтай.
Гэсэн ч олон нийтийн сүлжээнд эм сурталчлах, худалдаалах явдал тасрахгүй байна. Иргэдийн дийлэнх нь олны танил хүмүүсийн сурталчилгаанд итгэн худалдан авалт хийдэг хэвээр.
Хохирогчдын туршлага
Иргэн Б.С цахим орчноос Туркээс ирсэн гэх тураах эм авч хэрэглэжээ. Эм ууснаас гурав хоногийн дараа толгой эргэж, дотор муухайрсан тул хэрэглээгээ зогсоосон. Үлдэгдэл эмээ дүүдээ өгсөн ч адил шинж тэмдэг илэрсэн тул хогт хаяжээ. Гэсэн ч хуулийн байгууллагад хандаагүй.
Эмчийн анхааруулга
Хүний их эмч О.Төгсбаясгалан:
“Тураах бэлдмэлүүд элгийг гэмтээдэг. Элэг гэмтсэн тохиолдолд эхэн үедээ шинж тэмдэг илэрдэггүй бөгөөд ядарч сульдах, шарлах зэрэг хожуу шинж тэмдгүүд гардаг. Иргэд баталгаагүй эм хэрэглэхээс зайлсхийж, зөвхөн улсын бүртгэлтэй бүтээгдэхүүн хэрэглэхийг зөвлөж байна.”
Эрүүгийн хариуцлага
Эрүүгийн хуулийн 20.14-р зүйл-ийн дагуу:
- Хуурамч эм үйлдвэрлэх, худалдах, түгээхэд 2700-14000 нэгжтэй тэнцэх торгууль эсвэл 6 сараас 3 жил хүртэл хорих ял оногдуулна.
- Зөвшөөрөлгүй үйл ажиллагаа явуулбал 1-5 жилийн хорих ялтай.
Цагдаагийн байгууллагын байр суурь
Цагдаагийн байгууллагаас мэдээлснээр, баталгаагүй эмийн хэрэгтэй холбоотой бүртгэл цөөн. Хэрэглэгчид зөвхөн эрүүл мэндийн ноцтой хохирол амссан үедээ гомдол гаргадаг байна.
