Буддын шашны хамгийн чухал өдрүүдийн нэг болох Бурхан багшийн их дүйцэн өдөр Монголын нийгэм, соёл, шашны амьдралд онцгой байр суурь эзэлдэг. Энэ өдөр нь зөвхөн шашны ёслол бус, хүн бүрийн дотоод сэтгэлээ эргэцүүлж, сайн үйлийн үрийг эрхэмлэх өдөр болдог.
Юуны учир энэ өдөр чухалд тооцогддог вэ?
Буддын шашинд Бурхан багшийн их дүйцэн өдөр нь гурван чухал түүхэн үйл явдлыг нэгэн зэрэг дурсдаг:
- Буддагийн төрсөн өдөр
- Буддагийн гэгээрэлд хүрсэн өдөр
- Буддагийн нирваанд орсон өдөр
Эдгээр үйл явдал бүгд сарны тооллын хаврын тэргүүн сарын 15-ны өдөр тохиосон хэмээн үздэг тул жил бүрийн 5 болон 6 дугаар саруудад энэхүү дүйцэн өдөр тэмдэглэгддэг.
Монголд хэрхэн тэмдэглэдэг вэ?
Монгол Улсад энэ өдрийг төрийн албан ёсны амралтын өдөр болгон зарласан байдаг. Шашны болон нийгмийн хүрээнд дараах хэлбэрээр өргөн тэмдэглэдэг:
- Гандан хийд болон орон нутгийн сүм хийдүүдэд ном хурах, залбирал үйлдэх
- Нийтээрээ цагаан хоол идэж, архи, тамхи зэрэг буруу зуршлаас түдгэлзэхийг уриалах
- Найр наадам бус, буян номын өдөр болгон хүндэтгэн тэмдэглэх
- “1008 Будда”, “Түмэн гэрэл” зэрэг сүсэг бишрэлийн тусгай арга хэмжээнүүд зохион байгуулагдах
- Түүх, шашны агуулгатай нэвтрүүлэг, урлагийн тоглолтууд олон нийтийн телевизээр цацагдах
Орчин үеийн хандлага хэрхэн өөрчлөгдөж байна вэ?
Сүүлийн жилүүдэд энэхүү өдрийг зөвхөн шашны хүрээнд бус, нийгмийн ухаарал, ёс зүйг төлөвшүүлэх чиглэлд уялдуулан тэмдэглэх нь нэмэгдэж байна. Үүнд:
- Ёс суртахуун, энэрэнгүй сэтгэл, байгальд хүндэтгэлтэй хандах үзлийг түгээн дэлгэрүүлэх
- Залуучууд цагаан хоол баримтлах, лам багш нараас сургаал сонсох уламжлалтай болох
- Байгаль хамгаалах, амьтны амь насанд хүндэтгэлтэй хандах аян өрнүүлэх
Энэ өдөр яагаад онцгой ач холбогдолтой вэ?
Буддагийн сургаалын гол мөн чанар болох энэрэл нигүүлсэл, ухаарал, тайвшрал зэргийг хүмүүс энэ өдөрт дурсаж, өөрийгөө болон бусдыг ойлгож, уучилж, буян номын үйлсэд оролцох боломж бүрддэг.
Монголчуудын хувьд энэ өдөр нь зөвхөн шашны баяр биш, сэтгэлээ ариусгах, уламжлалт үнэт зүйлсээ санах, ухамсрын шинэ түвшинд хүрэх боломжит өдөр юм. Улс даяар амралтын өдөр байдгийн давуу тал нь хүн бүрт өөртөө болон нийгэмд тустай үйлдэл хийх нөхцөлийг бүрдүүлдэг.
