Их эзэн Чингис хааны мэндэлсний 863 жилийн ой, “Монгол бахархлын өдөр”-ийг тэмдэглэх хүрээнд зохион байгуулж буй “Чингис хаан цом”-ын төлөөх барилдаан энэ баасан гарагт Монгол бөхийн өргөөнд болно. Улс, аймгийн алдар цолтой 128 бөх зодоглох энэхүү барилдаан нь жилийн онцлох үндэсний спортын үйл явдлуудын нэгээр нэрлэгдэж, бөх сонирхогчдын анхаарлыг аль хэдийнээ татаж эхэллээ.
Барилдаан 2025 оны арваннэгдүгээр сарын 21-ний баасан гарагт 12:00 цагаас эхлэх бөгөөд бөхийн өргөө тэр өдөр хүч, ур чадвар, нэр төрийн ширүүн тулааны төв цэг болж хувирна. Хүндэт өдөр, бахархалын бэлгэдэл болсон “Чингис хаан цом” нь зөвхөн спортын тэмцээн бус, монголчуудын түүх, уламжлал, бахархлыг нэгэн дэвжээн дээрээ шингээсэн онцгой наадам юм.
Анхны цомын эзэн Э.Даш – шинэ түүхийн эхлэл
Өнгөрсөн жил анх удаа зохион байгуулагдсан “Чингис хаан цом”-ын барилдаанд улсын харцага Э.Даш шуугиан тарьж, түрүүлэн, түүхэнд “Чингис хаан цом”-ын анхны эзнээр бичигдсэн. Түүний тэр жилийн барилдаан олон хүний ой тойнд тод үлдсэн хэвээр байна. Түрүү түрхэнэ гэдэг нэг хэрэг, харин Чингис хааны нэрэмжит, “Монгол бахархлын өдөр”-тэй салшгүй холбоотой анхны цомын эзэн болно гэдэг огт өөр түвшний хариуцлага, нэр хүнд дагуулсан билээ.
Энэ жилийн барилдааны өмнө “Э.Даш цомоо хамгаалж чадах уу, эсвэл шинэ хүчтэй аварга тодрох уу?” гэсэн асуулт бөх сонирхогчдын дунд хамгийн их яригдаж байна. Монгол бөхийн дэвжээн дээр жил бүр шинэ од төрөх боломж нээлттэй байдгийн адилаар “Чингис хаан цом”-ын дэвжээнд ч энэ удаа шинэ нэр тодрох магадлал их байна. Нөгөө талаас, өнгөрсөн жилийн түрүү бөх дахин дэвжээнд гарвал түүний хүч, туршлага, сэтгэлийн тэнхээ хэр хэмжээнд байгааг харах гэсэн хүлээлт улам бүр нэмэгдэж байна.
Монгол бахархлын өдөр ба бөхийн бэлгэдэл
“Чингис хаан цом”-ын барилдааныг Их эзэн Чингис хааны мэндэлсний ой, “Монгол бахархлын өдөр”-тэй давхцуулан зохион байгуулдаг нь учиртай. Энэ өдөр монголчууд төр улсаа байгуулсан их хаанаа дурсаж, түүх, соёл, уламжлалаа эргэн санаж, бахархлаа сэргээдэг. Үндэсний бөх бол монгол хүний хувьд зүгээр нэг спорт биш, эр зориг, тэсвэр хатуужил, хүний араншин, хүндлэл зэрэг олон үнэт зүйлийг агуулсан бэлгэдэл хэвээр байна.
Монгол бөхийн өргөөнд болох энэ барилдаан өнгөрсөн, одоо, ирээдүй гурвыг холбосон нэгэн том зангилаа болж харагдана. Нэг талдаа олон зуун жилийн түүхтэй уламжлалт бөхийн өв соёл, нөгөө талдаа шинэ үеийн залуу хүчтэнүүдийн нэр алдар, мөрөөдөл, хөдөлмөр хоёр огтолцож байна. “Чингис хаан цом”-ын түрүү нь зүгээр нэг цом бус, монгол хүний бахархлыг илэрхийлсэн бэлгэ тэмдэг болж хувирсан нь өнгөрсөн жилийн анхны наадмаас л мэдрэгдэж эхэлсэн.
Баасан гарагийн дэвжээ – бөх сонирхогчдын нүд, сэтгэлийг уях өдөр
Энэ баасан гарагт бөхийн өргөөнд очих үзэгч бүр шинэ түүх бичигдэх мөчийг нүдээрээ үзнэ. Нэгэн өдөрт 128 хүчтэн дэвжээнд гарч, өрсөлдөөний хэмнэл дагаад халуун уур амьсгал, хашхираан, алга ташилт, баяр гуниг ээлжилж, эцэст нь ганцхан хүн “Чингис хаан цом”-ыг толгой дээрээ өргөн зогсох тэр агшин ирнэ.
Үзэгчид “шинэ түрүү юу, хуучин аваргын хамгаалалт уу” гэдгийг тэсэн ядан хүлээж байна. Бөхийн дэвжээ баасан гарагт зөвхөн барилдааны талбар биш, харин монголчууд өөрсдийгөө хэн болох, юугаараа бахархдаг, юуны төлөө хөлд нь шулдран сууж, алга ташин уухайлдгийг дахин нэг удаа мэдрэх онцгой орон зай болох нь гарцаагүй.
