Шведийн эрдэмтэд нойрны чанар болон тархины насжилтын холбоог тодорхойлжээ
Шведийн Каролинска институтын судлаачид хийсэн өргөн хүрээний шинжилгээгээр нойрны чанар муудах тусам тархины хөгшрөлт хурдацтай явагддаг болохыг тогтоожээ. Энэхүү судалгаа eBioMedicine сэтгүүлд нийтлэгдсэн бөгөөд сайн унтах нь зөвхөн биеийг амраахаас гадна тархины урт хугацааны эрүүл мэндийг хамгаалах чухал хүчин зүйл болохыг нотолж байна.
Судалгааны явц ба аргачлал
Судалгаанд 27,500 гаруй дунд болон өндөр настай хүмүүс оролцож, тэдний тархины MRI шинжилгээ хийгджээ. Эрдэмтэд машин сургалтын алгоритм ашиглан 1000 гаруй дүрслэлийн шинж чанарт тулгуурлан оролцогчдын тархины биологийн насыг тооцоолж, бодит нас болон тархины насны ялгааг хэмжсэн байна.
Нойрны чанарыг дараах таван хүчин зүйлээр үнэлжээ:
- Циркадын хэмнэл (өглөө эсвэл орой унтах хэв маяг)
- Унтах хугацаа
- Нойргүйдэл
- Хурхирах
- Өдрийн цагаар нойрмоглох
Эдгээр үзүүлэлтүүдийг үндэслэн оролцогчдыг гурван бүлэгт хуваасан:
- Эрүүл унтдаг бүлэг — 4 ба түүнээс дээш оноо авсан хүмүүс.
- Дундаж унтдаг бүлэг — 2-3 оноо авсан хүмүүс.
- Муу унтдаг бүлэг — 1 эсвэл түүнээс бага оноо авсан хүмүүс.
Гол дүгнэлтүүд
Судалгааны үр дүнгээр нойрны чанар нэг оноогоор буурахад, тархины биологийн нас ойролцоогоор 6 сараар нэмэгддэг болохыг илрүүлжээ. Энэ нь нойр муутай хүмүүсийн тархи наснаасаа дунджаар нэг жилээр хөгшин харагддаг гэсэн үг юм.
Судалгааны багийн ахлагч Абигаил Таув хэлэхдээ:
“Бидний дүн харуулж буйгаар, муу унтах нь тархины хөгшрөлтийг түргэсгэдэг бөгөөд үүнд үрэвсэл гол үүрэгтэй механизмын нэг байж болох юм. Нойр бол өөрчилж болох зан үйл учраас, унтах дадал зуршлыг сайжруулах нь танин мэдэхүйн бууралтаас урьдчилан сэргийлэх үр дүнтэй арга юм.”
Үрэвсэл ба тархины хөгшрөлт
Судалгаагаар бага зэргийн архаг үрэвсэл нь тархины хөгшрөлтийн хурдацтай 10 орчим хувийг тайлбарлаж чаддаг болохыг тогтоожээ. Энэ нь муу унтах зуршил тархины эсийн нөхөн төлжилтөд сөргөөр нөлөөлж, танин мэдэхүйн үйл ажиллагаа болон оюуны чадварыг бууруулах эрсдэлтэйг харуулж байна.
Мөн судлаачид нойр дутуу байх нь тархины “хог хаягдал цэвэрлэх систем”-ийн ажиллагааг сааруулж, зүрх судасны системийн үйл ажиллагаанд сөрөг нөлөө үзүүлдэг болохыг анхааруулжээ.
Судалгааны хязгаарлалт
Судалгаанд оролцсон хүмүүсийн ихэнх нь ерөнхий хүн амын дундажтай харьцуулахад илүү эрүүл байсан нь үр дүнг өргөн хүрээнд хэрэглэхэд тодорхой хязгаар үүсгэж болох аж. Мөн нойрны чанарыг өөрийн мэдүүлгээр үнэлсэн нь зарим тохиолдолд бодит байдлаас гажсан байж болзошгүйг судлаачид онцолжээ.
