Монголчуудын уламжлалт сүүн хүнс болох цагаан идээ нь зөвхөн хоол тэжээл бус, эрүүл мэндийг дэмжих онцгой үүрэгтэй. Сүү, тараг, аарц, айраг, өрөм, ээзгий, бяслаг зэрэг олон төрлийн бүтээгдэхүүн агуулсан цагаан идээний хэрэглээ зуны улиралд онцгой үр дүнтэй байдгийг мэргэжилтнүүд зөвлөж байна. “Сүүтэй цайгаар угтаж, сүүн замаар үддэг” гэх монгол ёс заншил цагаан идээний үнэт чанарыг илэрхийлдэг.
Цагаан идээний хүний биед үзүүлэх гол нөлөөллүүд:
Дархлаа дэмжих:
Аарц, тараг зэрэг исгэлэн бүтээгдэхүүнд агуулагдах пробиотик бактери нь гэдэсний бичил орчныг тэнцвэржүүлж, дархлааны үйл ажиллагааг идэвхжүүлдэг. Айраг нь хордлого тайлах, халуун бууруулах нөлөөтэй.
Ясны хөгжил, бэхжилтэд тустай:
Кальци, фосфор, D аминдэмээр баялаг цагаан идээ нь хүүхэд, өсвөр насныханд өсөлт хөгжилд нэн чухал бол ахмадуудад ясны сийрэгжилтээс сэргийлэх ач тустай.
Зүрх судасны үйл ажиллагаанд:
Айраг нь цусны эргэлт сайжруулах, судас тэлэх, даралт бууруулах нөлөөтэй. Сүүн бүтээгдэхүүн нь муу холестериныг бууруулж, сайн холестериныг дэмждэг.
Хоол боловсруулалтад эерэгээр нөлөөлнө:
Тараг, айраг нь хоолны дуршлыг нэмэгдүүлж, хоол шингээх үйл ажиллагааг сайжруулдаг. Зуны улиралд тослог хоолны дараа айраг уух нь ходоодны ачааллыг бууруулна.
Чихрийн шижин, таргалалтаас сэргийлэх:
Цагаан идээ байгалийн гаралтай, нэмэлт сахаргүй тул цусны сахарыг тогтвортой байлгах давуу талтай. Уураг ихтэй тул илүүдэл жингээс сэргийлнэ.
Төрөл бүрийн бүтээгдэхүүнүүдийн онцлог:
- Шинэ сүү: Кальци, магни, фосфор, B бүлгийн аминдэмээр баялаг. Бүлээн сүү нь нойрны хэмнэлд сайнаар нөлөөлнө.
- Айраг, тараг: Монгол айраг нь пробиотик бактертай, цус шингэлэх, дархлаа дэмжих, хоол боловсруулалтыг хөнгөвчлөх үйлчилгээтэй.
- Өрөм, аарц, ээзгий, бяслаг: Өндөр уураг, амин дэмээр баялаг. Өрөм нь хүүхдийн биеийн эрч хүчийг нөхнө. Аарц нь дархлаанд сайн, ээзгий болон бяслаг нь булчин чангалах, таргалахгүйгээр эрч хүч өгөхөд тустай.
- Сүүн бяслаг, ааруул, цөцгий: Ааруул нь нүүдэлчдийн гол хүнс. Бяслаг нь цатгалан мэдрэмж өгч, цөцгий нь арьсанд тустай гоо сайхны бүтээгдэхүүн болдог.
Төрсний дараа сүү уулгах, өвчтэй хүнд аарц, өрөмтэй цай уулгах зэрэг уламжлалт хэрэглээ нь эрүүл мэндийг дэмжих зорилготой. Гэхдээ хэтрүүлэн хэрэглэвэл зарим өвчнийг сэдрээх эрсдэлтэй тул зохистой хэрэглэх нь чухал.
