Тамхины хор уршиг ДНБ-ий 2.1 хувийг “залгиж” байна
Монгол Улсад тамхины хэрэглээнээс шалтгаалсан эдийн засгийн алдагдал 800 тэрбум төгрөгт хүрч, энэ нь ДНБ-ий 2.1 хувьтай тэнцэж байна гэж “Тамхины сайн засаглалын Дэлхийн төв” (GGTC)-ийн судалгаанд дурджээ.
Жил бүр Монголд 4,300 орчим хүн тамхитай холбоотой өвчнөөр амиа алдаж байгаа бөгөөд энэ нь нийт нас баралтын 17 хувийг эзэлж байна. Судалгаагаар тамхины хэрэглээнээс учирч буй эдийн засгийн хохирол нь татвараар төвлөрч буй орлогоос 22 дахин их байгаа аж.
Электрон тамхи — шинэ эрсдэл
Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага (ДЭМБ)-ын мэдээлснээр, электрон тамхи нь уламжлалт янжууртай адил хор нөлөөтэй бөгөөд өсвөр үе, залуусын дунд хурдацтай тархаж байна. Одоогоор дэлхийд 82 улс электрон тамхийг хуулиар зохицуулж, 46 улс бүрэн хориг, 20 улс амт, үнэрийг хориглох арга хэмжээ авсан байна.
Харин Монгол Улс ямар ч хуулийн зохицуулалтгүй 74 орны нэгээр бүртгэгджээ.
Дэлхийн туршлага
- Финланд — 2016 онд амт, үнэрийг хориглосноор өсвөр үеийн хэрэглээг 20% бууруулсан.
- Эстони — 2020 онд хориг тавьж, хэрэглээг 25%-иар бууруулсан.
- Дани — 2022 онд шийдвэр гаргаснаас хойш хэрэглээ 15%-иар буурсан.
- Австрали — өсвөр үеийн электрон тамхи хэрэглэгчдийн тоо 16%-аас 12% болж буурсан.
- Герман — хоригийн дараа хорт бодисын агууламжтай бүтээгдэхүүний борлуулалт 70%-иар багассан.
- АНУ, Канадын зарим мужууд — 2020 оноос хэрэгжүүлснээр залуусын никотинд өртөх байдал буурч, амьсгалын замын өвчний шинж тэмдэг багасжээ.
Монголд зохицуулалт шаардлагатай
Мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар Монгол Улс тамхины хэрэглээг бууруулахын тулд электрон тамхины импорт, худалдаа, амт үнэрийн зохицуулалтыг яаралтай хуульчлах шаардлагатай байна. Энэ нь өсвөр үеийнхний эрүүл мэндийг хамгаалахаас гадна улсын эдийн засгийн дарамтыг бууруулах чухал алхам болохыг онцолжээ.
