Эрхтэн Шилжүүлэн Суулгах Хямралыг Шийдэх “Химера”-ийн Шинэ Үе
Энэхүү нээлт нь хүнтэй нийцтэй эрхтэн ургуулж чадах амьтны эрлийз (химера)-ийг бий болгох томоохон алхам болж байгаа бөгөөд энэ нь дэлхий даяар тулгамдаад буй эрхтэн шилжүүлэн суулгах хямралыг хөнгөвчлөх боломжтой юм.
“Химера” гэдэг нэр томъёо нь ихэвчлэн домогт олон толгойтой мангасуудын дүр төрхийг санагдуулдаг ч орчин үеийн шинжлэх ухаанд энэ нь тодорхой утгатай. Хүний химеруудын 100 орчим баримтжуулсан тохиолдол байдаг бөгөөд энэ нь хоёр өөр генетикийн эсийн шугамтай хүмүүс юм (ихэвчлэн нэг ихэр нь хэвлийд байхдаа нөгөөгөө шингээж авсны үр дүн).
Химеризм Үүсэх Бэрхшээл ба Дархлааны Хариу Үйлдэл
Химеризмын хамгийн түгээмэл хэлбэр нь төрөл зүйл хоорондын химеризм юм. 2017 онд эрдэмтэд дэлхийн анхны хүн-гахайн химеруудыг – цөөн тооны хүний эс бүхий гахайн үр хөврөлийг – шилжүүлэн суулгахад зориулж хүнтэй нийцтэй эрхтэн ургуулах найдвараар бүтээсэн.
Гэсэн хэдий ч найман жилийн дараа ч гэсэн хулгана эсвэл гахай гэх мэт эзэн амьтны эсүүд нь “төрөлхийн РНХ дархлаа” гэгддэг хамгаалалтын механизмтай тул энэ үйл явц хэцүү хэвээр байв. Энэ механизм нь амьтны эсүүд химера үүсэх үед хүний эсийг шахан гаргах боломжийг олгодог байлаа.
Шинэ Нээлт: MAVS Уургийг Унтраах Замаар Дархлааны Дохиог Зогсоов
Cell сэтгүүлд нийтлэгдсэн шинэ судалгаанд Техас мужийн UT Southwestern их сургуулийн биологичдоор удирдуулсан эрдэмтдийн баг хулганы эсүүдэд MAVS хэмээх уураг илрүүлжээ. Энэхүү уургийг унтраахад дархлааны “дохиоллын дохиог” үр дүнтэйгээр зогсоосон байна.
Энэ нь хүний эсүүд амжилттай өрсөлдөх, амьдрах, мөн амьтны эстэй илүү үр дүнтэй нэгтгэх боломжийг олгожээ.
Судалгааны ахлах зохиогч, UT Southwestern биологич Жун Ву хэвлэлийн мэдэгдэлдээ:
“Бидний олдворууд нь хандивлагч хүний эсийг өөрчлөхгүйгээр хүн-амьтны химеризмыг сайжруулах боломжийг олгодог. Энэ нь биднийг амьтдад хүний эрхтэн ургуулах боломжийг ойртуулж, шилжүүлэн суулгах эрхтний дэлхийн хомсдолыг бууруулахад тусалдаг.”
CAMs-ийн Механизмыг Тойрч Гарах Арга
Энэхүү судалгаа нь Вугийн лабораторийн өмнөх бүтээлүүд дээр үндэслэсэн бөгөөд тэд эсийн наалдацын молекул (CAMs)-ийг тойрч гарах аргыг боловсруулсан юм. CAMs нь ижил зүйлийн эсүүдэд байгалийн жамаар “наалддаг” боловч бусад зүйлийн эсүүдтэй ховорхон харилцан үйлчилдэг нь химер үүсгэхэд том бэрхшээл болдог байв.
Судлаачид хүний үүдэл эсийн гадаргууг өөр зүйлийн антигенд өртөх үед тэдгээртэй найдвартай холбогддог нано биетүүдээр өөрчилсөн бөгөөд энэ нь CAM механизмыг бүхэлд нь үр дүнтэйгээр тойрч гарсан байна.
Ёс Зүйн Асуудал ба Ксенотрансплантацийн Хөгжил
Мэдээжийн хэрэг, хүн-амьтны химерүүдийг бий болгох нь (хүний эсүүд ихэвчлэн биеийн 10%-иас бага хувийг эзэлдэг) ёс зүйн ноцтой асуудал бөгөөд олон амьтны эрхийн бүлгүүдийн эсэргүүцдэг шинжлэх ухааны чиг хандлага хэвээр байна.
Үүний зэрэгцээ, ксенотрансплантаци буюу генетикийн хувьд өөрчлөгдсөн гахайнд ургуулсан эрхтнийг хүнд шилжүүлэн суулгах нь сүүлийн жилүүдэд хурдацтай хөгжиж, гайхалтай үр дүнд хүрсэн.
- 2024 оны 3-р сар: Массачусетсийн нэгдсэн эмнэлэг генетикийн хувьд өөрчлөгдсөн гахайнаас амьд хүнд бөөр шилжүүлэн суулгах анхны мэс заслыг хийсэн.
- Энэ сарын эх: NYU Langone Health нь бөөрний дутагдлын эцсийн шатны өвчтөнүүдэд зориулсан клиник туршилтын хүрээнд анхны ксенотрансплантаци хийсэн.
АНУ-д 100,000 гаруй хүн эрхтэн шилжүүлэн суулгах хүлээлгийн жагсаалтад байгаа тул эрхтэний шинэ эх үүсвэрийг олох нь орчин үеийн анагаах ухааны тэргүүлэх чиглэл юм. Ядаж л одоогоор – сайн ч бай, муу ч бай – хүн-амьтны химера нь энэхүү ноцтой хомсдолыг даван туулах нэг арга зам болоод байна.
