Арын хашаан дахь санамсаргүй “алтны уурхай”
Булшлагдсан эрдэнэс хайж явдаггүй хүн гэнэтийн олдвор олохгүй гэж хэн хэлсэн юм бэ? Францын Лион хотын ойролцоо амьдардаг нэгэн эр зүгээр л усан сангаа ухаж байгаад арын хашаанаасаа таван алтан гулдмай, хэдэн зоос бүхий гялгар ууттай эрдэнэс олж шоконд оржээ.
Энэ газрыг тэр ердөө нэг орчим жил л эзэмшсэн байв. Олсон даруйдаа алтаа нуухын оронд Нойвилл-сюр-Саон хотын захиргаанд хандсан бөгөөд тус байгууллага нь дараа нь Бүсийн Соёлын газарт мэдээлж, олдворын шинж чанарыг шалгуулахаар шилжүүлжээ.
Эрдэнэсийн хууль ёсны эзэн хэн бэ?
Францын хуульд ийм олдвор олдвол эхлээд нэг асуултад хариулах ёстой:
- Энэ нь археологийн үнэ цэнтэй түүхэн дурсгал уу,
- эсвэл зүгээр л хүн нуусан хөрөнгө үү?
Хэрэв археологийн олдвор гэж үзвэл улс өөр дээрээ авах эрхтэй. Харин түүхэн, судалгааны онцгой үнэ цэнгүй гэж дүгнэвэл, эрх нь олсон хүнд шилждэг.
19-р зууны Францын Иргэний хуулинд эрдэнэсийг:
“Хэн нэгний өмч байсан нь нотлогдоогүй, санамсаргүй байдлаар олдсон, нуугдсан эсвэл булшлагдсан аливаа зүйл”
гэж тодорхойлсон байдаг. Ийм тохиолдолд эрдэнэсийг өөрийн газар нутгаасаа олсон хүн бүрэн эзэмших эрхтэй.
Алтан гулдмайн мөрөөр…
Олдворын гол хэсэг болсон таван алтан гулдмай бүр дээр онцгой серийн дугаар сийлээтэй байжээ. Үүний ачаар судлаачид гулдмайг Лион орчмын нэгэн боловсруулах үйлдвэрт 15–20 жилийн өмнө хайлуулж, цутгасан болохыг хурдан тогтоосон байна.
Цагдаа нар шалгалт хийх явцдаа эдгээр гулдмай:
- хулгайлагдсан хөрөнгө биш,
- ямар нэгэн гэмт хэрэг, хууль бус наймаатай холбоогүй
гэснийг баталгаажуулжээ.
Ингэж гарал үүсэл нь цэвэр, харьцангуй шинэ, хууль бус түүхгүй болох нь нотлогдсоноор алтыг олсон хүн хууль ёсоор өөр дээрээ авч үлдэх боломжтой болсон. Францын La Progrès сонин энэхүү олзын зах зээлийн үнийг 800,000 орчим ам.доллар гэж тооцжээ.
Алтыг хэн, яах гэж булсан нь нууц хэвээр
Энэ бүхний дундах хамгийн сонирхолтой асуулт бол:
Энэ бүх алтыг хэн, яагаад арын хашаанд булсан бэ?
Харамсалтай нь байшингийн өмнөх эзэмшигч эрдэнэс олдохоос өмнө нас барсан тул:
- алтан гулдмай, зоосоо яагаад нуусан,
- юуны тулд ийм байдлаар хадгалсан
тухай ямар ч мэдээлэл үлдээгүй байна. Нэг үгээр хэлбэл, алтны гарал нь ойлгомжтой ч нуусан хүний хувь түүх бүрхэг хэвээр.
Сүүлийн саруудаас бүртгэгдсэн өөр “санамсаргүй” эрдэнэсүүд
Сонирхолтой нь, иймэрхүү тохиолдлоор олдсон эртний сангууд зөвхөн Францад ч биш, Европ даяар сүүлийн саруудад хэд хэд бүртгэгджээ.
- Шведэд нэгэн загасчин гэрийнхээ ойролцоо өт ухаж яваад дундад зууны эхэн үеэс үлдсэн 20,000 орчим мөнгөн зоос, үнэт эдлэлтэй нууц сан олсон.
- Герман дахь нэг эрдэнэсийн анчин Саксоны талбайгаар метал илрүүлэгчтэй явж байгаад 2200 жилийн настай “солонгон аяга” алтан зоос олж, шууд гэртээ баяртайгаар буцжээ.
- Англид гэрийнхээ гал тогоог засаж байсан нэгэн хос ханан доороосоо Английн анхны иргэний дайны үеийн 100 орчим зоос агуулсан, 17-р зууны үеийн нөөц санг санамсаргүй илрүүлсэн тохиолдол гарсан.
Хуучин байшин, хуучин газар гээд нэг нүх ухаад л гарч ирдэг зүйл биш ч, эрдэнэс гэдэг бодит амьдрал дээр бас бий гэдгийг эдгээр жишээ сануулж байна.
Усан сан уу, хөрсний доорх “лоот” уу?
Эцэст нь хэлэхэд, удаан хугацаагаар хойшлуулсан гэрийн сайжруулалтын ажлаа эхлүүлэхэд магадгүй яг одоо хамгийн сонирхолтой үе байж ч мэднэ.
Усан сан, подвал, суурь, ханын засвар… Та шинэ плита, шинэ тавцан, эсвэл жижиг цэцэрлэг л хүлээж байгаа гэж бодож болох ч, зарим хүний хувьд шинэ төслөөс нь 800 мянган долларын алт дагаж гардаг жишээ ч энэ дэлхий дээр бий.
Хэн мэдлээ, таны хашааны доор ердөө шороо биш, дараагийн “үл мэдэгдэх эзэнтэй” эрдэнэсийн сан нуугдаж ч байж мэднэ.
